Robotik; bilgisayar, yazılım, makine ve kontrol birimleri ile beraber uzay bilimlerini de içine alan ortak bir çalışma alanıdır. Birçok mühendislik disiplinin bir araya gelmesiyle beraber ortaya çıkmaktadır. Çünkü robotik alanında belli koşullara göre çalışabilmesi, mekanizmaların tasarlanması, bunların kontrollerinin gerçekleştirilmesi için elektronik donanımların eklenmesi ve dijital ortamda kontrollerinin sağlanması için birçok mühendislik dalının bir arada çalışması gerekmektedir.
Robotlar ise sensörleri sayesinde çevresini algılayan, aldığı bu girdileri yorumlayarak sonuçlar üreten ve bu sonuçları çıktı olarak verebilen aygıtlardır. Bu da bizlere göstermektedir ki günümüzdeki birçok iş ve işlemler robotların doğru bir şekilde tasarlanıp kodlanması sayesinde gerçekleştirilebilir. Çünkü insanlarda sahip olduğu duyular sayesinde çevresindeki bilgileri alıp, beyni sayesinde bunları işleyip sonrasında organları kullanarak sonuçlarını dışarıya aktarmaktadır.
Robotik Kodlama Eğitimi
Robotik biliminde meydana gelen gelişmeler, bu alana yönelik yapılan yatırımları ve teşvikleri de artırmıştır. Geleceğin teknolojisi olarak görülmesinden kaynaklı olarak hem devletler hem de büyük kurumsal firmalar tarafından bu alana birçok destek verilmektedir. Ülkemizde de bu alanda birçok okulda kodlama ve robotik eğitimi verilmeye başlanmıştır. Yurtdışında popüler olan ve adını İngilizce kökenli kelimelerin baş harflerinden alan STEM adındaki eğitim programları da ülkemizde yaygınlaşmaya başlamıştır. Peki, nedir bu STEM? STEM, belirttiğimiz gibi İngilizce kökenli kelimeler olan Science (Fen), Technology (Teknoloji), Engineering (Mühendislik) ve Mathematics (Matematik) kelimelerini baş harfleridir ve bu alanlarda eğitim programlarına sahiptir. Bu eğitim programları sayesinde çocuklar, analitik düşünme yeteneklerini geliştirirken bu alanlara da daha çok ilgi duymaya başlamaktadırlar.
Robotik eğitimleri, çocukların motor kabiliyetlerinin gelişmesine ve mekanik düzeneklerin çalışma prensiplerini öğrenmelerine yardımcı olmaktadır. Bu yeteneklerin daha eğlenceli bir şekilde öğrenilmesi içinse birçok şirket tarafından robotik setler üretilmektedir. Bu setler sayesinde çocuklar, bu yetenekleri eğlenceli bir şekilde vakit geçirerek edinirler ve geliştirirler. Ayrıca bu setler, çocukların sadece motor becerilerini ve mekanik yeteneklerini geliştirmemektedir. Çocukların sahip olduğu bu setler, programlanabilir olmaları sebebiyle çocukların algoritma mantığını da kavramalarını sağlamaktadır. Algoritma, bir problemin çözümü için gerekli olan adımları belirten bir terimdir. Bunu öğrenen ve geliştiren çocuklarsa, hayatlarında karşılaştıkları her sorun için çözüm üretebilme becerisini elde etmiş demektir.
Robotik Kodlama Eğitiminin Faydaları
Uzmanlara göre, küçük yaşta kodlama eğitimi almak çocuğun bilişimsel ve algoritmik düşünme becerilerini geliştiriyor. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Selçuk Özdemir’e göre, kodlama bilen bir kişi bilgisayarları, bilgisayarlı makineleri programlayarak onlara istediği işleri yaptırabilir, bu cihazlara yeni özellikler, görevler ekleyebilir. Özdemir, kodlamanın gelecekteki işleviyle ilgili ise şunları söylüyor: “Bugünün çocuklarının büyüdüklerinde, uzun zamandır depolanan ‘büyük veri’ ile uğraşması ve her alanda doğru kararlar verebilmek için o büyük veriyi analiz edip anlamlı sonuçlara ulaşması gerekiyor. Büyük veriyle uğraşmasını beklediğimiz yakın geleceğin yetişkinlerinin sahip olması gereken en önemli zihinsel araçlardan birisi, kodlama ve onun getireceği algoritmik (sistematik) düşünme becerisi olacak. Bir anlamda, kodlama becerisi çocuklarımıza etraflarını saran bilgisayarlı makinelerle ve büyük veri yığınları ile iletişime geçmelerini, onlara ne yapmaları gerektiğini emredebilmelerini ve onlardan gelen sinyalleri anlayabilmelerini sağlayacak yeni bir ‘dil’ becerisi olacak.”
Neden Kodlama Eğitimi Verilmeli?
• Kodlama öğrenmek yabancı dil öğrenmek gibidir. Bu yüzden erken yaşta öğrenilmesi kalıcılığı arttırır.
• Her meslek alanı teknolojiye hakim bireylere ihtiyaç duyar.
• Dijital vatandaşlık kavramının dünya çapında yayılması ile birlikte kodlama ve robotik temel bir gereksinim haline geldi.
• Erken yaşta sıralama, döngü, koşullar gibi kavramları öğrenen çocukların özümseme becerilerinin daha gelişmiş olduğu görülmektedir.
• Sanal zorbalığın hakim olduğu günümüz koşullarında çocukların kodlama ile tanışmaları kullandıkları araçları faydalı hale getiriyor.
• Kodlama eğitimi ile, milyonlarca kişiye ulaşan sanal oyunları oynayan ve tüketen bireyler yerine hayal ettikleri uygulama, yazılım ve oyunları üreten bireyler yetişiyor.
• Kodlama çocukların içerisindeki hayal güçlerini harekete geçirerek teknolojide fikir ve akımlara öncülük etmelerini sağlar.
• Kodlama eğitimi alan bir birey geliştirdikleri uygulama ve yazılımları etrafındaki insanlara tanıtma fırsatı bularak üretme becerilerini ortaya koyar.
STEM Nedir?
STEM disiplinler arası bir öğrenim yaklaşımıdır. Science-Fen, Technology-Teknoloji, Engineering-Mühendislik ve Mathematics-Matematik alanlarının baş harflerinden oluşmakta ve bu alanların birbirine entegre edilmesinde ortaya çıkan bir kavramdır. Farklı bir bakış açısıyla STEM; teorik bilgilerin pratiğe dönüştürülmesi yani yeni bir ürün ortaya koyulmasına STEM denir.
STEM Eğitiminin Amaçları Nedir?
STEM 1950’li yıllarında ortaya çıkmış bir kavram. (Akgündüz 2015) Çıkış yıllarından itibaren ülkeler kalkınma ve liderlik yapma düşüncesiyle bu alana yönelmişlerdir. Bilimde kalkınma, teknolojide kalkınmaya dayalı bilim insanları yetiştirilmeye ve teknolojiye önem verilmiştir. Bu amaçlar doğrultusunda ise ülkelere göre farklı görüşler olmasına rağmen ortak amaçları ülkelerinin geleceği için çalışmaların sürdürülebilir olmasıdır. Erken yaşta çocukların üretim odaklı becerileri kazandırmalarını hedef ederek eğitim sistemlerine entegre etmişlerdir. Amaç ise; Fen, Teknoloji, Mühendislik ve Matematik alanlarını iç içe kullanarak yeni bir ürün ortaya koyarak ülkelilerinin ekonomisine fayda sağlamaktır. Bu bağlamda düşünüldüğünde ülke geleceğinde aktif rol üstlenmesidir. STEM eğitiminin iki temel amacı olduğunu belirtebiliriz. Bu amaçlardan birincisi, üniversite düzeyinde bu disiplinlerde meslek seçecek öğrenci sayısını arttırmak, ikincisi ise öğrencilerin fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerindeki temel bilgi düzeylerini arttırarak bu disiplinler ile ilgili problemleri çözmek için günlük yaşamlarında yaratıcı çözümler uygulamalarını sağlamaktır. Özet olarak belirtirsek STEM eğitimi; Meslek seçiminde yardımcı olmak ve disiplinler arası bir öğrenim yaklaşımı olarak belirtebiliriz. Eğitimdeki en önemli kazanımı ise teorideki veriler doğrultusunda ve 21. Yüzyıl becerilerine yatkın yeni ürün ortaya koymaktır.
STEM Eğitiminin Öğrenciye Katkıları Nelerdir?
STEM eğitimi üretim odaklı olmasının yanı sıra eleştirel düşünme, yaratıcılık, yenilenme, problem çözme, Üretkenlik ve Sorumluluk gibi 21. Yüzyıl becerilerini de barındırmaktadır. Maddeler halinde belirtmek gerekirsek STEM eğitiminin kazandırdığı yetiler;
- Eğitim programının içeriğini canlandırıcı bir öğrenme ortamı sağlar.
- Öğrencilerin yeni buluşlar keşfetmesini, olaylar arasındaki ilişkiyi daha iyi anlamaları olanağını sağlar.
- Yeni ürün ortaya koyarak, ekosisteme katkı sağlar.
- İşbirliği ve bağımsız çalışma yoluyla öğrencilerin özgüven ve öz yeterliliğini geliştirir.
- Öğrencileri esneklik ve güven içinde düşünmeye teşvik eder.
- Yüzyıl becerilerini kazandırmaya olanak sağlar.
- Karşılaştıkları sorunlara daha kısa ve çözümler üretmeyi sağlar.
- Öğrenme motivasyonunu artırır.
- Tasarım odaklı düşünme ve yenilikçi olmayı sağlar.
Türkiye’de STEM Eğitimi
Ülkemizin kaderimi yoksa yönetenlerin eksiğimi tartışılır bir konu fakat genel anlamda Avrupa ülkelerine göre üretme, yeni bir ürün ortaya koymakta sorun yaşıyoruz. Eğitim sistemimizden, teknolojiye kadar hep Avrupa’yı örnek alıp yüzyıllar sonra onların ürettiği ortaya koyduğu yöntem ve ürettikleri ürünleri kullanmaya çalışırız. STEM kavramı da bundan nasibini aldığını düşünüyorum. STEM eğitiminin amaçlarından belirtiğimiz gibi doğru meslek seçimi, bireylerin geleceğe yönelik becerilerine göre meslek tercihi yapmaları açısında da oldukça önemlidir. Bireyin üretim yapması, herhangi bir alanda ürün ortaya koyması bireyin o alandaki eğitimi ve yeterliliği ile doğru orantılıdır. Bu da yaptığı meslek seçimi ile alakalıdır. Bu noktada STEM başrol oynamaktadır. Ülkemiz için bu yöntem kullanılmasa da gelişmiş ülkelerin çoğu STEM ışığında eğitim programlarını şekillendirmektedirler. Belirtiğimiz olumsuzluklara rağmen, Türkiye’de STEM eğitimi alanının da gelişmelerin olması bizi oldukça sevindiriyor.
21. Yüzyıl Becerileri Neden Önemlidir?
Teknolojinin hayatımıza girmesiyle birlikte gelişmiş ülkeler önemli stratejiler geliştirmeye yönelik çalışmalara önem vermeye başladılar. Bunlar en başında 21. Yüzyıl becerileri yer almaktadır. Yaratıcılık, Eleştirel düşünme, Problem çözebilme gibi 21. Yüzyıl becerilerini çocuklara erken yaşta kazandırmaları için eğitim sistemini buna yönelik yön verdiler. 21. Yüzyıl becerileri kazanımları ışığında üretim odaklı çalışmalara ağırlık vermişlerdir. Bu nedenle 21. Yüzyıl becerileri önem arz etmektedir.
STEM Eğitimi ile 21. Yüzyıl Arasındaki İlişki
21.yüzyıl becerilerinin öneminden vurguladığımız gibi üretim odaklı çalışmaların temelinde önem arz eden 21 yüzyıl becerileri STEM çalışmaları da bu yolda ışık tutmaktadır. Kodlama, programlama, STEM gibi sayısal zekâya hitap eden çalışmalar ise; Eleştirel düşünme, Problem çözebilme, Yaratıcı düşünme, İşbirlikçi çalışma gibi önemli becerileri kazandırmaktadır. Bu beceriler doğrultusunda üretim yapılarak topluma ve ekonomiye fayda sağlanabilmektedir.
Makale hazırlanırken yararlanılan kaynaklar;
- http://www.aydin.edu.tr/belgeler/IAU-STEM-Egitimi-Turkiye-Raporu-2015.pdf
- http://www.tusiad.org.tr/__rsc/shared/file/STEM-ipsos-rapor.pdf
- http://k12.org.tr/21-yuzyilda-ogrenim
- http://www.vitaminogretmen.com/egitimyazilari/782
- http://www.egitimtercihi.com/yazar/yasemin-cicekcisoy/17944-yeni-bir-egitim-ve-duesuence-sistemi-stem-egitim.html
- http://www.bangkokpost.com/tech/local-news/456725/a-stem-education
- http://www.takepart.com/article/2012/10/24/leading-physicist-james-gates-stem-education-at-risk
- https://maker.robotistan.com/robotik/
- https://www.cocukyeri.com/blog/robotik-ve-robotik-kodlama-nedir
- (Corlu, Capraro, & Capraro, 2014).
- (Şirin, 2014).
- (Berkan, 2014).
- (Nesin, 2014).
- (Ayda Gül, Terzioğlu, 2014).
- (Akgündüz, 2015)